Fadlan ogow in macluumaadka ku jira boggan uu ka yimid 2020 oo laga yaabo inuu duugoobay. Fadlan tixraac macluumaadkeenna ugu dambeeya ee ku saabsan NSM.
Ilaalin noocee ah ayuu NSM bixiyaa?
Haddii laguu aqoonsado inaad tahay “qof la ilaaliyo” oo ay bixiso Dawladda Royal Thai (RTG) ee hoos timaadda Habka Baadhitaanka Qaranka, RTG waxay ku siin doontaa ilaalin sida soo socota:
- Marka loo eego faqradda 25 ee Xeerka NSM, RTG waxay u oggolaan doontaa qofka la ilaaliyo inuu sii joogo Thailand si ku meel gaar ah xaalado gaar ah. Si kastaba ha ahaatee, weli ma cadda in qofka la baarayo loo dammaanad qaaday xaqa uu u leeyahay inuu joogo Thailand inta uu socdo nidaamka baaritaanka. Xeerku waxa uu u oggolaan karaa qofka baaritaanka lagu samaynayo in uu joogo “goob ku habboon, iyadoo la dammaanad qaaday in uu u warbixin doono sarkaalka awoodda u leh”.
- RTG waxay fududayn doontaa dib-u-noqoshada ikhtiyaariga ah ee waddanka uu ka yimid, haddii ay ammaan tahay oo ku habboon in lagu laabto.
- Booliisku kuma celin doonaan waddankaaga ilaa RTG ay go’aansato in “amniga qaranka” la handado haddii aad ku sii jirto Thailand.
Yaa u qalma heerka Qofka la Ilaaliyo?
Ajnabi kastaa wuu codsan karaa in uu noqdo qof la ilaalinayo isaga oo codsi u gudbinaya sarkaal awood u leh. Sarkaalku wuxuu go’aan gaadhi doonaa 30 maalmood gudahood laga bilaabo taariikhda ay helaan codsiga haddii aad u qalanto inaad codsato ahaanshaha qof la ilaaliyo. Fadlan ogow in tani ay tahay oo keliya go’aan ku saabsan haddii aad codsan karto qof la ilaaliyo, ma ahan go’aan ku saabsan haddii aad tahay qof la ilaaliyo iyo in kale.
Maxaan sameeyaa haddii codsigayga lagu diido heerka Qofka la Ilaaliyo?
Haddii codsigaaga heerka qofka la ilaaliyo la diido, waxaa lagugu soo wargelin doonaa natiijada go’aaminta. Waxaad racfaan uga qaadan kartaa guddiga 15 maalmood gudahooda laga bilaabo marka laguu sheego natiijada. Go’aanka rafcaanka ee guddigu waa kama dambays.
Maxaan sameeyaa haddii la ii ogaado inaan u qalmo codsashada heerka Qofka la Ilaaliyo?
Haddii codsigaaga codsashada heerka qofka la dhawray uu guulaysto, waxaa lagugu wargelin doonaa inaad u gudbiso codsi ahaan qof la dhawray guddiga baadhista 60 maalmood gudahooda kadib natiijada go’aanka. Haddii aadan sidaas samayn, waxaa loo qaadanayaa inaad ka baxday codsigaaga, waxaana laga yaabaa in tallaabo sharci ah laga qaado si waafaqsan sharciga socdaalka Thai iyo sharciyada kale ee khuseeya. Marxaladdan, waxaad tahay “qof ku jira baaritaan”.
Yaa awood u leh go’aaminta in la siiyo heerka Qofka la Ilaaliyo?
Guddiga Baarista ayaa go’aan ka gaadhi doona in laguu oggolaado heerka qofka la ilaaliyo. Guddiga, oo sidoo kale loo yaqaan “Guddiga Baaritaanka Qofka la Ilaaliyo”, wuxuu ka kooban yahay wakiillo ka socda Booliska Royal Thai, Wasaaradda Arrimaha Gudaha, Wasaaradda Arrimaha Dibadda, Wasaaradda Horumarinta Bulshada iyo Amniga Aadanaha, Wasaaradda Cadaaladda, Wasaaradda Shaqada, Hay’adda Sirdoonka Qaranka, Xafiiska Golaha Amniga Qaranka, Xafiiska Xeer-Ilaaliyaha Guud, Xafiiska Waaxda Gaarka ah, khubaro, iyo Qaybta 4-aad ee Xafiiska Socdaalka oo ah xoghayn.
Maxaan sameeyaa haddii guddiga baaritaanka diido codsigayga?
Haddii codsigaaga ah in aad noqoto qof la ilaaliyo ay diidaan guddiga baarista, waxaa laguu sheegi doonaa natiijada go’aaminta. Guddigu wuxuu kiiskaaga u gudbin doonaa sarkaal awood u leh si uu u qaado tallaabo kasta oo sharci ah si waafaqsan sharciga socdaalka Thai iyo sharciyada kale ee khuseeya. Sida ku cad faqradda 20 ee xeerka, go’aannada guddiga ee ku saabsan in codsaduhu buuxiyey shuruudaha lagu tixgelinayo qof la ilaaliyo waa kama dambays oo lama racfaan qaadan karo.
Haddii aanan racfaan qaadan karin, ma codsan karaa dib u furid ama dib u codsi?
Maya, dib uma furi kartid ama dib uma codsan kartid heerka qofka la ilaaliyo. Si kastaba ha ahaatee, waxaad gudbin kartaa codsi kale oo dib-u-eegis ah guddiga baarista haddii guddigu kaa dalbado macluumaad ama xaqiiqooyin cusub.
Ma la i siin doonaa caddayn heerka Qofka la Ilaaliyo?
Haddii guddiga baarista ay go’aansadaan inay ku siiyaan heerka qofka la ilaaliyo, waxaa lagugu wargelin doonaa natiijada go’aaminta. Sarkaal awood u leh ayaa ku siin doona dukumeenti muujinaya heerkaaga qof la dhawray.
Sidee bay ii faa’iidaysanaysaa heerka Qofka la Ilaaliyo?
Waxaad xaq u yeelan doontaa inaad si ku meel gaar ah u joogto Thailand. RTG waxay kaa caawin kartaa fududaynta dib-u-noqoshada ikhtiyaariga ah ee waddankaaga iyo dib-u-dejinta waddan saddexaad (fiiri sidoo kale su’aasha 16). Sidoo kale, RTG waxay ka gaabsan doontaa inay kugu celiso waddankaaga marka laga reebo marka aad si ikhtiyaari ah u doorato inaad ku laabato ama marka amniga qaranka halis la geliyo. Intaa waxaa dheer, waxaad heli kartaa daryeel caafimaad iyo waxbarasho sida lagu sheegay faqradda 25(4) ee xeerka.
Ma iga oggolaan doonaa inaan si sharci ah uga shaqeeyo Thailand?
Xaqa lagu heli karo shaqo sharci ma ku jiro xeerka. Si kastaba ha ahaatee, xeerku wuxuu u oggolaan karaa dadka la ilaaliyo inay ku sii nagaadaan xaalado gaar ah ama loo oggolaado joogitaan ku meel gaar ah, iyo sidoo kale suurtogalnimada waxbarashada carruurta iyo daryeelka caafimaadka.
Ma u baahanahay inaan codsado haddii horey UNHCR iigu aqoonsatay qaxoonti?
Ajnabi kasta wuu codsan karaa heerka qofka la ilaaliyo. Sida ku cad faqradda 30 ee xeerka, guddiga baarista ayaa tixgelin doona go’aankii hore ee UNHCR marka la go’aaminayo heerka qofka la ilaaliyo. Natiijada guddigu waxay la mid noqon kartaa ama ka duwanaan kartaa tan UNHCR.
Ma awoodi doonaa in aan dib u dejiyo ka dib marka la ii siiyo heerka Qofka la Ilaaliyo?
Ma cadda in ay jiri doonto isla gelitaanka dib-u-dejinta ee ay fududayso UNHCR. Sida ku cad faqradda 27 ee xeerka, Wasaaradda Arrimaha Dibadda, Wasaaradda Arrimaha Gudaha, Xafiiska Golaha Amniga Qaranka ama Booliska Royal Thai ayaa go’aamin kara haddii ay ammaan iyo ku habboon tahay in qofka la ilaaliyo uu ku laabto waddankiisa ama in dib-u-dejis lagu sameeyo waddan saddexaad. Kadib waxay kiiska la isku dubbaridi doonaan Xafiiska Socdaalka oo waxay guddiga uga soo jeedin doonaan in la fududeeyo dib-u-celinta, dib-u-dejinta ama tallaabo kasta oo habboon.
Turjumaan ma la i siin doonaa?
Ma cadda in guddiga baarista ay ku siin doonaan turjumaan iyo in kale. Sidoo kale ma cadda inaad keensan karto turjumaankaaga.
NSM ma lagu dabaqi doonaa muwaadiniinta waddamada deriska?
Weli lama go’aamin in muwaadiniinta dhammaan waddamada ay codsan karaan heerka qofka la ilaaliyo.
Halkeen ka heli karaa macluumaad dheeraad ah oo ku saabsan NSM?
Wixii macluumaad dheeraad ah ee ku saabsan NSM, kala xiriir Xarunta Ilaalinta Magangalyada (CAP) 02 116 0405 ama 02 116 0406, ama eeg fiidyowga YouTube ee ku saabsan NSM ee ay abuurtay Shabakadda Xuquuqda Qaxootiga Asia Pacific (APRRN): National Screening Mechanism video explainer in 9 languages.
Macluumaad dheeri ah oo ku saabsan hababka baarista ee hoos yimaada Xeerka NSM
